Rijwielbelasting
Velorama heeft vanaf 1 augustus 2024 de tentoonstelling Rijwielbelasting. Hierin is opgenomen een indrukwekkende collectie rijwielbelastingplaatjes, aanhorigheden en een schat aan informatie van alle jaren afkomstig van Cor de Jong. Via onderstaande link komt u op de door Cor de Jong ontwikkelde website met veel informatie over Rijwielbelasting. De contactpagina van Cor de Jong is niet meer in gebruik. Hiervoor moet u gebruik maken van de contactpagina van Velorama.
Zijn buurman had ook nog de papierenbelasting meegemaakt, de periode -1896 t/m 1919- voordat de belastingplaatjes van de metaalsoort tombak werden geïntroduceerd in 1924. Ook zijn vader, politieagent van beroep, had de periode van de fietsbelasting meegemaakt en er voornamelijk veel nare herinneringen aan over gehouden. Dit maakte indruk op Cor. In de tussentijd was zijn interesse in het onderwerp verder aangezwengeld door een bezoek aan de rommelmarkt op het
Waterlooplein te Amsterdam. Daar kon Cor belastingplaatjes opkopen die voorheen als oud koper aan het TBC fonds waren gedoneerd. Vanaf die tijd heeft Cor nog regelmatig rommelmarkten en beurzen bezocht met hetzelfde doel.
De rijwielbelastingplaatjes werden gemaakt van de metaalsoort tombak. Een legering, lood, koper en zink. Verkregen door het omsmelten van oude patroonhulzen. De Artillerie fabriek te Zaandam was verantwoordelijk voor het maken van het tombak. De Rijksmunt te Utrecht was verantwoordelijk voor de productie van de belastingplaatjes. Uit grote rollen tombak werden de belastingplaatjes gestanst. Eindverantwoordelijk was het Ministerie van Financiën, in opdracht van Hein Colijn, destijds minister van financiën. De bodem van de schatkist kwam in zicht, daardoor was er noodzaak de rijwielbelasting opnieuw in te voeren in 1924. Dit heeft geduurd tot 1941, toen werd de belasting door de Duitse bezetter weer afgeschaft, om de populariteit van Nazi-Duitsland onder de Nederlandse bevolking te vergroten.
Al vanaf 1975 is Cor de Jong, woonachtig in Leimuiden, bezig geweest met het verzamelen van rijwielbelastingplaatjes en het vastleggen van de een zeer uitgebreide geschiedenis ervan.
Hij had er ooit van gehoord en via een oude buurman, kreeg Cor een aantal belastingplaatjes van hem, welke zijn buurman zelf nog op zijn fiets heeft moeten monteren. We schrijven 1975 dat dit gebeurde.
Ga hier naar de website van Cor de Jong
Benieuwd naar de website van Cor de Jong? Bezoek de website via de knop hier rechts.
In het voorjaar van 1980 besluit Cor een catalogus te vervaardigen, oplage 500 stuks, van alle tijdvakken belastingplaatjes (1924 t/m 1941 = 17 stuks) die ooit zijn geproduceerd. Hierdoor raakte meer en meer verzamelaars enthousiast, waardoor uiteindelijk een veiling is ontstaan die Cor organiseerde in samenwerking met andere verzamelaars in de Rai te Amsterdam. Ook zijn vrouw ging altijd mee.
De populariteit van het onderwerp werd hierdoor alleen maar groter. Het is ook in de jaren 80 dat, als gevolg van de verhalen van zijn vader, Cor bejaardenhuizen had aangeschreven met de oproep aan ouderen van dagen hun herinneringen aan de fietsbelasting op te tekenen, zo nodig onder begeleiding.
Hierna ging de expositie over naar Nijmegen, waar het een plek kreeg bij het Nationaal Fietsmuseum Velorama. Het is ook in deze periode dat Cor in de Rijksarchieven is gedoken om het verhaal over de geschiedenis van de Rijwielbelasting in Nederland compleet te maken. Hiervoor werden de archieven van o.a. de Rijksmunt, het Belastingmuseum, de ANWB en het centraal bureau voor de Rijwielhandel geraadpleegd. Het onderwerp kwam hierdoor ook steeds vaker in de media. Er werd ook regelmatig een grap uitgehaald om de fietsbelasting weer te herintroduceren.
In 2005 komt de aandacht voor de Rijwielbelasting tot een hoogtepunt. Minister van Financiën Ferdinand H.M. Grapperhaus komt op het idee om een klein boekje samen te stellen over de geschiedenis van de Rijwielbelasting. Hij komt al snel uit bij Cor de Jong als de ultieme kenner van het onderwerp. Samen gaan ze aan de slag met het boekje, waar als bijlage het belastingplaatje 1941-1942 aan werd toegevoegd. De 4 miljoen belastingplaatjes die voor de genoemde periode waren geproduceerd, zijn nooit in gebruik genomen en uiteindelijk weer omgesmolten om er iets anders
van te maken. De stempel is echter bewaard gebleven en anno 2005 opnieuw gebruikt om, met een iets minder grote oplage, het rijwielplaatje weer te vervaardigen. Een jaar later, in 2006, kwam het boekje onder de aandacht tijdens een nieuwe expositie bij het Belastingmuseum te Rotterdam. Dit keer was het een groot succes! De tentoonstelling werd geopend door voormalig Minister van Financiën en fietsliefhebber Dries van Agt. Enkele belastingplaatjes van 1941-1942 werden uitgevoerd in goud en zilver en samen met een certificaat van echtheid, ondertekend door o.a. Dries van Agt, Ferdinand H.M. Grapperhaus, Gert-Jan Moed, Kluwer Fiscale & Financiële uitgevers, directeuren van Batavus (H.A.J. Beset) en het Belasting & Douane Museum (Dhr. F. Fox) en in het bijzonder, als voorzitter Stichting Het Nederlandse Rijwielbelastingplaatje te Leimuiden, C.G. (Cor) de Jong.
In 1981 organiseerde Cor i.s.m. het Belastingmuseum te Rotterdam zijn eerste expositie. Hier leerde Cor ook Gert-Jan Moed kennen, eigenaar van Nationaal Fietsmuseum Velorama. In die tijd had het Belastingmuseum te kampen met de matige populariteit van het onderwerp. Met bussen werden ouderen bij bejaardenhuizen opgehaald en rondgeleid door het Belastingmuseum.
Indrukwekkende collectie
Het onderwerp is in de jaren erna, door o.a. de financiële crisis in 2008 en vervolgens ook de Coronapandemie, in de vergetelheid geraakt. Daar komt vanaf dit punt weer verandering in! De indrukwekkende collectie van Cor de Jong is vanaf het najaar van 2023 te bewonderen bij Nationaal Fietsmuseum Velorama te Nijmegen.
Onze bezoekers aan het woord
“Hoe mooi is het om te zien, hoe de fiets zich heeft ontwikkeld, gedurende meer dan 100 jaar. In dit museum zijn de fietsen mooi in een tijdslijn opgesteld. Er staan prachtige maar ook aparte exemplaren. Geniet er van!”
“Interessant museum. Op drie etages vindt je er heel veel fietsen met goede uitleg over de geschiedenis van de fiets van de draisine tot de moderne fiets. Beslist de moeite waard om er naar toe te gaan. Vriendelijk personeel dat je goed vertelt wat je kunt zien.”
“Prachtige collectie fietsen, echt heel bijzonder. Erg vriendelijke beheerder.”
Veelgestelde vragen
De beneden verdieping is toegankelijk voor iedereen en de eerste verdieping buitenom. De tweede verdieping en de zolder is alleen bereikbaar met de trap. Aanbieding: koffie, appeltaart en entree 13,-
In het café kunnen maximaal 30 mensen plaats nemen. Voor een rondleiding is mogelijk met een maximum van 20 personen. Mocht de groep groter zijn, kan één groep in het café koffie drinken en de andere groep beginnen met de rondleiding. En daarna wisselen we het om.
Er gaan vanaf het station Nijmegen Centraal met regelmaat verschillende buslijnen richting het centrum. Om Velorama te bereiken kunt u bij de halte Valkhof uitstappen. En loop vervolgens richting de Waalkade, volg de borden Velorama (ca 3 minuten lopen).
De dichtstbijzijnde parkeergarage is de ondergrondse parkeergarage Kelfkensbos.